Psycholog, psychoterapeuta i psychiatra
Psycholog, psychoterapeuta i psychiatra to trzy różne zawody w dziedzinie zdrowia psychicznego, które różnią się zakresem kwalifikacji, podejściem do leczenia oraz rodzajem pomocy, jaką mogą zapewnić pacjentom. Oto główne różnice między nimi:
Wykształcenie i kwalifikacje:
- Psycholog: Psycholog posiada stopień magistra lub doktora w dziedzinie psychologii. Ich głównym obszarem pracy jest diagnoza i leczenie problemów emocjonalnych i behawioralnych za pomocą terapii psychologicznej. Psychologowie nie mogą przepisywać leków.
- Psychoterapeuta: Psychoterapeuci to psycholodzy lub inni specjaliści zdrowia psychicznego, którzy uzyskali dodatkowe kwalifikacje w dziedzinie terapii. Mogą oni oferować różne formy terapii, takie jak terapia poznawczo-behawioralna, terapia poznawcza, terapia systemowa itp. Psychoterapeuci skupiają się na pomaganiu pacjentom zrozumieć i rozwiązać swoje problemy psychiczne.
- Psychiatra: Psychiatra jest lekarzem, który ukończył studia medyczne i uzyskał specjalizację w dziedzinie psychiatrii. Mają oni uprawnienia do diagnozowania zaburzeń psychicznych, przepisywania leków psychotropowych oraz prowadzenia terapii farmakologicznej. Psychiatrzy zajmują się zarówno terapią farmakologiczną, jak i terapią psychoterapeutyczną, ale ich głównym obszarem pracy jest leczenie zaburzeń psychicznych za pomocą leków.
Podejście do leczenia:
- Psycholog: Psychologowie skupiają się na pracy z pacjentami w sposób bardziej psychologiczny i terapeutyczny. Ich celem jest pomaganie pacjentom zrozumieć i radzić sobie z emocjami, myślami i zachowaniami.
- Psychoterapeuta: Psychoterapeuci wykorzystują różne techniki terapeutyczne, aby pomóc pacjentom w rozwiązywaniu problemów psychicznych. Pracują nad zmianą myśli, uczuć i zachowań pacjenta.
- Psychiatra: Psychiatrzy zajmują się diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń psychicznych za pomocą leków psychotropowych. Mogą również oferować terapię psychoterapeutyczną, ale często w bardziej skoncentrowany sposób na leczeniu farmakologicznym.
Leczenie farmakologiczne:
- Psycholog: Psychologowie nie mają uprawnień do przepisywania leków i nie zajmują się leczeniem farmakologicznym.
- Psychoterapeuta: Psychoterapeuci mogą oferować terapię psychoterapeutyczną, ale nie posiadają uprawnień do przepisywania leków. Jeśli pacjent potrzebuje leczenia farmakologicznego, zostaną skierowani do psychiatry.
- Psychiatra: Psychiatrzy są jedynymi specjalistami zdrowia psychicznego, którzy mają uprawnienia do przepisywania leków psychotropowych i prowadzenia terapii farmakologicznej.
Podsumowując, psychologowie, psychoterapeuci i psychiatrzy różnią się wykształceniem, podejściem do leczenia i rodzajem pomocy, jaką mogą zapewnić pacjentom. Wybór odpowiedniego specjalisty zależy od rodzaju problemów psychicznych, jakie pacjent ma, oraz od preferencji pacjenta w zakresie terapii psychologicznej lub farmakologicznej. Często terapie psychoterapeutyczne i farmakologiczne są stosowane razem w leczeniu zaburzeń psychicznych.
Wybór odpowiedniego psychoterapeuty
Wybór odpowiedniego psychoterapeuty to ważna decyzja, która może mieć istotny wpływ na Twoje zdrowie psychiczne i emocjonalne. Oto kilka kroków, które pomogą Ci znaleźć odpowiedniego specjalistę:
- Zrozum różnice między rodzajami terapeutów: Istnieje wiele różnych szkół psychoterapeutycznych i podejść terapeutycznych, takich jak terapia poznawczo-behawioralna, psychoterapia psychoanalityczna, terapia rodzinna, terapia poznawcza i wielu innych. Zrozumienie różnic między nimi może pomóc Ci określić, które podejście jest dla Ciebie najlepsze.
- Określ swoje cele terapeutyczne: Przed rozpoczęciem poszukiwań terapeuty, zastanów się, jakie cele chciałbyś osiągnąć poprzez terapię. Czy chodzi o radzenie sobie z lękiem, depresją, problemami w relacjach czy innymi trudnościami? To pomoże Ci w znalezieniu terapeuty specjalizującego się w odpowiedniej dziedzinie.
- Znajdź terapeutów w swoim obszarze: Możesz rozpocząć poszukiwania terapeuty, korzystając z różnych źródeł, takich jak internet, rekomendacje od lekarzy rodzinnym lub znajomych. Możesz również skorzystać z internetowych baz danych terapeutów lub pytać o pomoc w organizacjach zajmujących się zdrowiem psychicznym.
- Sprawdź, czy jesteś zgodny z terapeutą: Relacja z terapeutą ma kluczowe znaczenie dla sukcesu terapii. Upewnij się, że czujesz się komfortowo i że możesz zaufać swojemu terapeucie, aby rozmawiać o swoich najtrudniejszych problemach.
- Zadawaj pytania: Nie krępuj się zadawać pytań swojemu terapeucie dotyczących jego podejścia, stylu pracy i planu terapeutycznego. To pomoże Ci lepiej zrozumieć, jak będzie wyglądać terapia i czy jesteś gotowy na tę współpracę.
Wybór odpowiedniego psychoterapeuty może być procesem czasochłonnym, ale warto poświęcić czas i wysiłek, aby znaleźć osobę, która będzie Cię wspierać i pomagać w osiągnięciu Twoich celów terapeutycznych. W końcu dobra relacja terapeutyczna jest kluczowa dla sukcesu terapii.
Częste problemy, w których można otrzymać doraźną i skuteczną pomoc w trakcie konsultacji z psychoterapeutą:
1) Chcesz poprawić swój nastrój, koncentrację i organizację w pracy?
Uświadomienie problemu przynosi zrozumienie i daje poczucie ulgi. Należy przyjrzeć się temu co się wydarzyło i co mogło wpłynąć na ten stan. Znalezienie wyjścia, czy rozwiązania z trudnej sytuacji powoduje powstanie nadziei i odzyskania poczucia wpływu na swoje życie. Czasami może być tak, że akceptacja straty w sytuacji niemożliwej do rozwiązania, czyli przeżycie straty oraz "przegadanie" tego z kimś kto zrozumie i nazwie to co człowiek czuje, daje poczucie ulgi. Zdobycie umiejętności przeżycia i pogodzenia się ze stratami może być kluczowym elementem w procesie odzyskiwania spokoju.
2) Chcesz nauczyć się w zdrowy sposób radzić sobie z poczuciem niepewności, zagrożeniem związanym z deadline'ami i natłokiem obowiązków?
Uświadomienie sobie złożoności własnego ciała na poziomie emocji, fizjologii, myśli oraz zachowań może pomóc w przezwyciężeniu uporczywego poczucia problemu. Tak funkcjonuje całość człowieka. Fizjologia, emocje, zachowania i myśli - poruszenie w którejkolwiek części uruchamia wszystko na raz. Po rozmowie ze specjalistą możemy poradzić sobie z myślami automatycznymi, emocjami, stanem fizjologicznym, a w konsekwencji zmienić własne zachowanie.
3) Chcesz nauczyć się jak spojrzeć z dystansu na własne cele, problemy i ustalić priorytety?
W życiu często wysokie wymagania wywodzące się z okresu wczesnego dzieciństwa, oczekiwaniami rodziców czy szkoły wpływają na to, że reagujemy w sposób nadmiarowy. Czasem pojawiające się ataki lęku czy paniki związanego z realizacją spraw zawodowych i rodzinnych stają się momentem otwierającym na chęć bardziej świadomego spojrzenia wewnątrz siebie. Te stresujące wydarzenia, które przydarzają się każdemu z nas w codziennych sytuacjach, powodują, że bardziej skupiamy się nie na treści zadania, a na ilości spraw i emocjach z nimi związanych. Te wysokie oczekiwania wobec siebie przeszkadzają nam w osiąganiu celów oraz zabierają nam energię niezbędna do spojrzenia na bieżące sprawy z dystansem. W trakcie rozmowy z psychoterapeutą można zarówno w sposób głębszy jak i zadaniowy/techniczny poznać sposoby i umiejętności radzenia sobie z natłokiem zadań, czy informacji, po to, aby efektywniej funkcjonować w codziennym życiu, ustalać priorytety czy wartości oraz wprowadzić harmonię.
4) Chcesz nauczyć się poprawiać relacje z rodziną, dziećmi budując zdrową komunikację?
Możesz zobaczyć jakie postawy są niewłaściwe i jesteś w stanie dojść do uświadomienia sobie źródła zaistniałego konfliktu w oparciu o rozmowę z psychoterapeutą. W trakcie takiej rozmowy chodzi o przyjrzenie się prawdziwym przyczynom i prawidłowej interpretacji tego co znalazło się u źródła kłopotu w komunikacji z najbliższymi. Często, nawet w zwykłej rozmowie stosujemy mechanizmy, które każą nam atakować drugiego człowieka w swojej obronie, co automatycznie uruchamia analogiczną reakcję z drugiej strony, prowadząc do zbędnej eskalacji konfliktu. Zrozumienie przyczyn konfliktu oraz umiejętność budowania komunikacji opartej nie na często utrwalanych przez wiele lat mechanizmach obronnych, lecz na empatii i budowaniu porozumienia (również w przypadku dzieci w połączeniu z technikami behawioralnymi dostosowanymi do wieku dziecka), daje możliwość poprawienia i uzdrowienia relacji, które przełożą się na wszystkie sfery życia.
5) Chcesz dowiedzieć się jak rozwijać dobre relacje w stresujących sytuacjach w pracy?
Jak można pomóc w umiejętnościach potrzebnych do budowania zdrowej komunikacji: Do budowania zdrowych relacji opartych na empatii niezbędna jest świadomość w zakresie własnego stylu komunikowania oraz tego jak jest on postrzegany przez innych. Krokiem w kierunku świadomego wpływania na poprawianie relacji w miejscu pracy w zakresie codziennych czynności jest umiejętność komunikacji opartej na rozumieniu intencji rozmówcy. Drogą do tego celu jest rozwijanie w sobie zdolności empatii oraz umiejętność nazywania emocji. W trakcie rozmowy z psychoterapeutą możliwe jest wyjaśnienie mechanizmów oraz dostosowanie i poprawienie komunikacji w konkretnej sytuacji, co w przypadku chęci dalszej pracy może być podstawą do poprawy relacji z najbliższymi oraz w pracy.
6) Chcesz nauczyć się radzić sobie ze stresem związanym z kryzysami zdrowotnymi, rodzinnymi, wypadkami oraz nauczyć się jak komunikować się z innymi w takich sytuacjach?
Każda osoba sporadycznie przeżywa kryzysy sytuacyjne, związane z niespodziewanymi, nagłymi, szokującymi i intensywnymi wydarzeniami, które w konsekwencji mogą prowadzić do zachwiania poczucia bezpieczeństwa, zdrowia, ważnych planów, relacji czy własnego postrzegania. W takiej sytuacji uruchamiają się mechanizmy, które mogą doprowadzić do załamania wypracowanych przez lata umiejętności radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami. Pojawiają się wtedy znane wszystkim fazy zaczynając od wybuchu emocjonalnego, przez zaprzeczenie, intruzję, przepracowanie oraz zakończenie. Znajomość tych etapów jest podstawą pracy zarówno nad własnym stanem emocjonalnym jak i umiejętnością, która pozwoli na budowanie komunikacji i relacji z osobami w kryzysie.
Najważniejsza rzecz to umiejętność uświadomienia i nie popadania w zamknięcie w sytuacji, która jest nierozwiązywalna, aby nie doprowadzić do pozostania w depresji np. po utracie bliskiej osoby. Samo uświadomienie sobie i znormalizowanie tych wydarzeń, oraz uświadomienie sobie etapów radzenia sobie z kryzysem może dać człowiekowi poczucie ulgi. Umiejętność nazywania tego co się dzieje, opisywania czy "przegadania" pozwala na to, aby człowiek nie odciął się od własnych emocji i czuć. Wyparcie i zaprzeczenie prowadzi do uruchomienia mechanizmu, który nie jest rozwojowy, lecz będzie prowadził do coraz głębszej izolacji. Zafiksowanie się na wybranej fazie i brak wiedzy na temat umiejętności przeżywania i dopuszczenie możliwości utraty jest ważną częścią procesu uczenia się radzenia sobie z własnymi emocjami, oraz rozwoju empatii w życiu każdego człowieka.
